Ορισμός
Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (ΕΒΦΘ) [Συνώνυμα: εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, θρόμβωση εν τω βάθει φλεβών. Αγγλικά: deep vein thrombosis (DVT)] είναι ο σχηματισμός θρόμβου σε μια εν τω βάθει φλέβα (συνήθως του ποδιού). Στο σώμα υπάρχουν επιφανειακές φλέβες και εν τω βάθει φλέβες. Η θρόμβωση σε επιφανειακές φλέβες είναι ήσσονος σημασίας και αποκαλείται φλεβίτιδα (κιρσοί). Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση και μπορεί είτε να αποβεί μοιραία με την αποκόλληση του θρόμβου (σχηματισμό «εμβόλου») και την απόφραξη πνευμονικών φλεβών (πνευμονική εμβολή), είτε να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις (μεταθρομβωτικό ή μεταφλεβιτικό σύνδρομο) που μπορούν να υποβαθμίσουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των πασχόντων.
Να αναφέρουμε εδώ ότι εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση μπορεί να πάθει κανείς σε οποιαδήποτε φλέβα του εν τω βάθει φλεβικού δικτύου, ακόμη και σε φλέβες των χεριών.
Οίδημα
Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι το οίδημα (πρήξιμο) στο πόδι, ιδίως από το γόνατο και κάτω (σπανιότερα μπορεί να πάθει κανείς εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και στα δύο πόδια). Ένας αντικειμενικός τρόπος για να διαπιστωθεί ακόμη και σχετικά μικρό οίδημα είναι η μέτρηση της διαφοράς διαμέτρου μεταξύ των δύο ποδιών, π.χ. στη γάμπα ή πάνω από την αχίλλειο πτέρνα.
Δυσφορία/πόνος στο πόδι
Συχνά το πρόβλημα είναι στη γαστροκνημία (γάμπα) και χειροτερεύει με την ορθοστασία ή το βάδισμα. Επίσης, μπορεί να περιγραφεί ως αίσθημα πίεσης, καύσου, παλμών ή «βαριά πόδια». Τα συμπτώματα τείνουν να χειροτερεύουν μετά από παρατεταμένη ορθοστασία ή όταν παραμένει κανείς καθιστός για πολλές ώρες.
Κράμπα
Αν παρουσιαστεί στη γαστροκνημία (και ιδίως όταν δεν έπεται έντονης σωματικής δραστηριότητας, π.χ. τη νύχτα) μπορεί να οφείλεται σε θρόμβωση και όχι σε μυϊκό πρόβλημα. Η διάρκεια της κράμπας μπορεί να είναι από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι λίγα λεπτά και ο πόνος να είναι έντονος και διαπεραστικός. Τι να κάνετε σε περίπτωση κράμπας; Κρατήστε τεντωμένο το πόδι για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα ή για όσο πονάει. Κάντε ελαφρύ μασάζ στον μυ.
Ερυθρότητα ή χρωματική αλλοίωση
Η ερυθρότητα (κοκκίνισμα), η οποία συχνά συνοδεύεται από αίσθημα θερμότητας, είναι η πιο συνηθισμένη αλλοίωση και συνιστά ένδειξη φλεγμονής.
Ωστόσο η πάσχουσα περιοχή μπορεί να πάρει λευκή ή ακόμη και κυανή (μπλε) απόχρωση.
Η λευκή απόχρωση μπορεί να οφείλεται στην επώδυνη λευκή φλεγμονή (phlegmasia alba dolens) που συμβαίνει όταν η ροή στις αρτηρίες είναι δυσχερής ως αποτέλεσμα εκτεταμένης εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.
Η κυάνωση (μπλε απόχρωση), η οποία συχνά συνοδεύεται από αίσθημα κρύου, είναι πιο σοβαρό σύμπτωμα και μπορεί να οφείλεται στην επώδυνη κυανή φλεγμονή (phlegmasia cerulea dolens) που υποδηλώνει μη οξυγονωμένη αιμοσφαιρίνη στο αίμα και αποτελεί ένδειξη σοβαρής φλεβικής δυσλειτουργίας/απόφραξης.
Αίσθημα θερμότητας
Το αίσθημα θερμότητας ή καύσου, το οποίο μπορεί να συνοδεύεται από οίδημα και ευαισθησία/πόνο στην πάσχουσα περιοχή, αποτελεί ένδειξη φλεγμονής.
Αίσθημα παλμών
Το αίσθημα παλμών (throbbing) μπορεί να μοιάζει σαν να «βράζει» το πόδι και σε διάφορα σημεία να σκάνε φούσκες ή σαν ξαφνικά να απελευθερώνεται ένα σημείο που είχε μπλοκάρει και να διαφεύγει υγρό με πίεση. Μπορεί να γίνει ιδιαίτερα αισθητό το βράδυ όταν κανείς έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι.
Αυξημένη φλεβική απεικόνιση
Όταν για παράδειγμα υπάρχουν φλέβες που είναι εμφανώς διογκωμένες, δηλαδή «πετάγονται» και μπορεί να είναι ανάγλυφες και σκληρές στην υφή σαν κορδόνι. Βοηθά στη διαπίστωση ηπιότερων φαινομένων αυτής της μορφής η σύγκριση με το υγιές μέλος (αν η θρόμβωση παρουσιάζεται μόνο στο ένα μέλος). Συχνά μπορεί να αποτελεί προάγγελο κιρσών ή να συνυπάρχουν ήδη. Οι κιρσοί αποτελούν περαιτέρω παράγοντα κινδύνου για την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση.
Σκληρία γαστροκνημίας
Κατά το ελαφρύ χτύπημα με την παλάμη η γάμπα του πάσχοντος μέλους εμφανίζεται «σφιχτή» σε σχέση με το υγιές μέλος.
Χωρίς συμπτώματα
Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση να συμβεί χωρίς εμφανή συμπτώματα, με το πρώτο σύμπτωμα να είναι, πιθανώς θανατηφόρα πνευμονική εμβολή, εξ ου και η έμφαση πρέπει να είναι στους παράγοντες κινδύνου.
Εδώ είναι τεράστιας σημασίας ο ρόλος των ιατρών και λοιπών λειτουργών υγείας και κατά πόσο γνωρίζουν και εφαρμόζουν τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την θρομβοπροφύλαξη.
Διαφορική διάγνωση
Διαφορική διάγνωση (ΔΔ) ή διαφοροδιάγνωση είναι η διαγνωστική διαδικασία μέσω της οποίας αποκλείουμε παθήσεις με παρόμοια συμπτώματα ώστε να καταλήξουμε στην επικρατέστερη διάγνωση.
- Τραύμα, ρήξη μυός με αιμάτωμα
- Επιφανειακή θρομβοφλεβίτιδα
- Μεταθρομβωτικό σύνδρομο
- Σύνδρομο διαμερίσματος
- Περιφερικό οίδημα, καρδιακή ανεπάρκεια, κίρρωση, νεφρωσικό σύνδρομο.
- Φλεβική ή λεμφική απόφραξη
- Αρτηριοφλεβικό συρίγγιο και συγγενείς αγγειακές ανωμαλίες.
- Αγγειίτιδα
- Ραγείσα ιγνυακή κύστη (κύστη Baker)
- Κυτταρίτιδα
- Σηπτική αρθρίτιδα
- Μυοσίτιδα